8 Yaygın Savunma Mekanizması

Savunma mekanizmaları kaygı verici duygu ve düşünceler karşısında kişinin benlik saygısını koruyabilmek için bilinçli olmayarak kullandığı bilişsel stratejilerdir. Kendimizi tehdit altında hissettiğimizde savunma mekanizmaları o durumla daha iyi başa çıkmamızı sağlar. Bu yazıyı okuduğunuzda kullandığınız savunma mekanizmalarının farkına varmaya başlayabilirsiniz.

---

Savunma Mekanizmaları Nedir?

Savunma mekanizmaları kaygı verici duygu ve düşünceler karşısında kişinin benlik saygısını koruyabilmek için bilinçli olmayarak kullandığı bilişsel stratejilerdir.

Neden Savunma Mekanizmalarına İhtiyaç Duyarız?

Kendimizi tehdit altında hissettiğimizde ya da kaygı verici bir durumla karşılaştığımızda savunma mekanizmaları o durumla daha iyi başa çıkmamızı sağlar. Savunma mekanizmaları her insanda ortaya çıkan doğal bir tepkidir. Ancak savunma mekanizmalarını kullanmak her zaman işlevsel olmayabilir. Bazen var olan problemlerden kaçınmamıza, problemi görmezden gelmemize ve inkar etmemize sebep olur. Özellikle çok sık ve çok uzun süreli kullanıldığında.

Savunma Mekanizmaları

1.         İnkar (Denial): Kişinin gerçeği inkar etmesi ya da reddetmesi. İnkar en sık görülen savunma mekanizmasıdır. Gerçeklik rahatsız edici, kaygı uyandırıcı ya da acı verici olduğunda kişi bu şey hiç yokmuş gibi davranır. Böylece ortada başa çıkılması gereken bir şey kalmamış olur.

·       Örnek: Sigara içen bir kişinin sigaranın sağlığa zararlı olduğunu reddetmesi.

2.         Mantığa Bürüme (Rationalization): Kişinin genellikle istenmeyen ya da kabul görmeyecek davranışlarıyla ilgili rasyonel açıklamalar bulmaya çalışarak yaptığı şeyleri doğrulamaya çalışması.

·       Örnek: Kişinin romantik ilişkisi bittiğinde “zaten onu hiç sevmemiştim” demesi.

3.           Bastırma (Repression): Olumsuz durumları, olayları ya da kişileri bilinçli olmayarak hatırlamamak. Travmatik ya da kişinin kabul etmek istemediği olaylar tamamen unutulmaz. Sadece bu olaylar bilinçli olarak hatırlanmaz. Hatta çoğu zaman kişi bu tarz deneyimler yaşadığının ve bunları bastırdığının farkında bile değildir. Ancak bastırılmış anılar kişinin şimdiki yaşantılarını etkiler.

·       Örnek: Çocukluğunda tacize maruz kalmış bir kişinin insanlarla ilişki kurmakta zorlanması ama bunun neden olduğunu bilmemesi.

4.         Yansıtma (Projection): Kişinin kendi olumsuz ya da kabul görmeyecek duygularını, dürtülerini, davranışlarını karşıdakine atfetmesi.

·       Örnek: İş arkadaşından nefret eden birinin bu duygusu kabul görmeyeceği için ona “Sen benden nefret ediyorsun.” demesi.

5.         Yer-Yön Değiştirme (Displacement): Kişinin duygularını ya da dürtülerini kendisi için daha az tehdit edici bir şeye ya da kişiye yöneltmesi.

·       Örnek: İş yerinde patronuna sinirlenen bir kişinin eve gelince çocuklarına bağırması.

6.           Gerileme (Regression): Kaygı verici bir durumla karşılaştığında kişinin kendisini daha rahat hissettiği önceki gelişim dönemlerine dönmesi.

·       Örnek: Doktora gitmesi gereken çocuğun parmağını emmeye başlaması ya da yatağını ıslatması. (Bu savunma mekanizması çocuklarda çok sık görülmektedir)

·       Örnek: Çok stresli günler geçiren bir kişinin gece yatarken pelüş oyuncağa sarılarak yatmaya başlaması. (Çocuklar kadar yetişkinlerde de rastlanmaktadır)

7.           Yüceltme (Sublimation): Kişiler dürtülerini sosyal olarak daha kabul edilebilir, daha uygun ve güvenli olana yönlendirir. Bu yer-yön değiştirme savunma mekanizmasına benzemektedir. Ancak ondan farklı olarak yüceltme daha olumlu bir stratejidir.

·     Örnek: Agresif davranışları olan bir kişinin kick boks yapması.

8.           Karşıt Tepki Geliştirme (Reaction Formation): Kişinin gerçek hislerini, duygularını saklayarak tam tersi şekilde hissediyormuş gibi davranması.

·       Örnek: Eşcinsel birinin farklı cinsel yönelimlere karşı çok katı ve ön yargılı tutumları olması.

Bu yazıyı okuduğunuzda kullandığınız savunma mekanizmalarının farkına varmaya başlayabilirsiniz. Farkında olduğunuz her an savunma mekanizmalarını daha işlevsel bir şekilde kullanmak için çaba gösterebilirsiniz.

Savunma mekanizmaları hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız ya da savunma mekanizmalarınızı keşfetmek istiyorsanız profilimden seans oluşturabilirsiniz.

Etiketler

• Bireysel Terapi
• savunma mekanizmaları
• Bilişsel davranışçı terapi