Çocuklarda Okul Korkusu
 

Çocuklarda Okul Korkusu

Çocuklarda okul korkusuna karşı neler yapılmalı?


Okul öncesi ve okul döneminde olan çocuklarda en sık görülen korkulardan biri okul korkusudur. Böyle zamanlarda çocuklar okula giderken çok fazla endişe duyarlar, yoğun kaygı ve panik belirtileri gösterirler. Aşırı korku hali ile okula gitmek istemezler. Okulla ilişkili her şeyi reddederler veya ilgisiz davranırlar. Bazen bu gibi durumlar onların yardım çığlığı olabilir.

Çocuklar her zaman güvendikleri kişilerle korkularını açıkça konuşamazlar. Bu içe kapanıklık, durumu daha da kötüye götürebilir. Bu nedenle ailenin okul korkusuyla birlikte gelen belirtileri tanımaları ve erken müdahalede bulunmaları önemlidir.

Olası Belirtiler

-Artan tuvalet ihtiyacı

-Hasta hissetme, sürekli yorgun ve bitkin olma, ağrıdan şikâyet etme

-Karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, terleme, titreme, ishal

-Uykusuzluk, kâbus görme, ebeveynle yatmak isteme, gece altını ıslatma

-İştahsızlık

-Sürekli korkusu üzerinde düşünme

-İçe kapanma, motivasyon eksikliği,  okul etkinliklerine ilgisizlik

-Dikkat ve konsantrasyon problemleri

-Agresif tepkiler, hırçınlık, öfke nöbetleri, ağlama, bağırma

-Korku veren durumdan (ebeveynden ayrılma, okula gitme vb.) kaçınma davranışı

-Okul servisine binerken, okula giderken çok fazla endişe duyma

-Anneye okulda kalması için ısrar etme

-Okuldan kaçma

Olası Nedenler

–Performans kaygısı: Dersi anlayamama, sınavı geçememe korkusu; başaramayacağım, cezalandırılacağım düşüncesi

–Sosyal kaygı: Kendini utandırma ve utanç duruma düşme korkusu; diğer insanlar tarafından kötü değerlendirilme, dışlanma ve alay edilme korkusu

–Ayrılık kaygısı: Evden veya bağlanılan kişiden ayrılma karşısında hissedilen korku

–Çocuğun kişiliği: Çekingenlik, bebek gibi ilgi isteme, bariz bir utangaçlık, kendine güvensizlik, alınganlık

–Ailenin etkisi: Ailenin yüksek beklentileri, ailede ölüm-kaza, aile içi iletişim sorunları, boşanma, aşırı koruyucu veya kaygılı ebeveyn tutumu, daha önceden okul korkusu olan ebeveynin bu korkusunu çocuğuna yansıtması, aileyle güven ilişkisi geliştirememe

–Öğretmenin tutumu: Öğretmen ve öğrenci arasındaki iletişim bozukluğu veya çatışma, uygunsuz geri bildirim tarzı, cesaret kırıcı, aşağılayıcı tavırlar, fiziksel şiddet

–Okul ve arkadaş etkisi: Kötü bir sınıf veya okul atmosferi, yaşıtlarının alay ve zorbalığı, yaşıtlarıyla anlaşamama, fiziksel şiddet

Hangi çocuklarda daha sık görülür?

-Davranış bozukluğu olan çocuklar

-Dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik bozukluğu olan çocuklar

– Zekâ engeli olan çocuklar

-Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar (Disleksi, Daskalkuli vb.)

Baş etme yolları

–Çocuğunuzla korkuları üzerine konuşun: Tam olarak ne üzerine korkusu olduğunu sorun (Sınıfta seslenilmek, hata yapmak, sözlü veya fiziksel şiddet, dersler, ebeveynin beklentilerini karşılayamamak vb.). Korkma sebeplerinin gerçekliğini araştırın (Gerçekten onu rahatsız edici bir durum oluyor mu yoksa olacağı korkusunu mu yaşıyor?).

–Problemlerle nasıl başa çıkabileceğini öğretin: Okul korkusu hakkında oyunlar oynayın. En korktuğu olayları evde canlandırın ve bu durumda neler yapılabileceği hakkında birlikte çözümler üretin. Endişe duyduğu olaylar üzerine sorular sorun (Başına şöyle bir olay geldiğinde ne yapardın vb.)

–Kaygılı durumlarda neler yapılabileceği hakkında konuşun: Ayrılma kaygısı varsa ona evi hatırlatacak bir şeyi yanına almasını söyleyebilirsiniz (Örneğin bir resim). Endişeli olduğunda yapabileceği rahat nefes alma ve gevşeme egzersizleri öğretebilirsiniz.

–Öğretmeniyle konuşun: Ayrılma kaygısı veya sınıftaki diğer öğrencilerden dolayı sıkıntılar yaşıyorsa öğretmeniyle bu konuda konuşun. Öğretmen sınıfa alışmasında çocuğunuza bireysel yardımda bulunabilir. Veya sınıftaki genel atmosferi analiz edebilir (sıcak mı yoksa zorbaca mı?). Ayrıca çocukta öğretmen korkusu varsa kendi tutumlarını gözden geçirebilir. Bu şekilde anlayışlı, düşünceli bir öğretmen öğrencilerde olumlu gelişmeler sağlayabilir.

–Okula bir an önce dönmesini sağlayın: Okula gitmezlerse bu sorunu aşabileceklerini bilemezler. Aşırı korumacı bir tavırla okuldan bir süre ayrı kalmasını sağlarsanız, korkuları daha da artar.

–Okula alışmasını sağlayın: Okul başlamadan çocuğunuzla kısa bir geziye çıkabilirsiniz, bu sırada okul rutinlerinden bahsedebilirsiniz. Okul için gerekli şeyleri kararlaştırıp birlikte alışverişe gidebilirsiniz. Okul başlamadan birkaç kez okula birlikte gidebilir, bir gece önce çantasını birlikte hazırlayabilirsiniz. Okulun ilk haftası yanında durmanız yetmiyorsa, sonrasında bir süre daha sınıf dışında bir yerlerde bekleyebilir ve yavaş yavaş yalnız kalmaya alıştırabilirsiniz. Okulun ilk günü en mutlu olduğu anları sorup olumlu durumlara odaklanmasını sağlayabilirsiniz (Örneğin, annesinin yanında olduğu anlar).

–Cesaretlendirin: Övgü ve kabul ile cesaretlendirin. Daha önceki stresli durumlarla nasıl başa çıkabildiğini hatırlatın (Örneğin; bir akrabada annesiz yatıya kaldığı günler) Bir alanda iyiyse o alanı öne çıkarıp çocuğun kendine güvenmesini sağlayın. Olumlu sosyal deneyimlerle utangaçlık yavaş yavaş gidebilir. Ev dışı yapılan aktivitelere yönlendirin.

–Ödüllendirin: Okula her ağlamadan gittiğinde sevdiği bir şeyi yapın (Örneğin, anneyle parka gitmek).

–Sevginizi gösterin: Sarılın ve ona sahip olduğunuz için çok mutlu olduğunuzu söyleyin. Sosyal kaygısı olan çocuklar sevgiden yoksun kalmaktan çok korkarlar. Sabırlı ve sakin davranın.

-Kesinlikle sorununa gülmeyin, problemini basite almayın ve yargılamayın.

– Eğer sınıftaki öğrencilerle çok çatışma yaşıyorsa veya sınıfın çalışma düzeyi çocuğa uygun değilse okul veya sınıf değişikliği gerekebilir.

Ne zaman bir uzmana başvurulmalı?

Kaygıları tüm yaptıklarınıza rağmen bitmiyorsa, herhangi bir öğrenme bozukluğu, zekâ geriliği veya herhangi bir kaygı bozukluğu tanısı ve tedavisi için bir uzmana başvurabilirsiniz.

Ayrıca negatif düşünceler üzerine çalışmak, rahatlama teknikleri, korkuları yenmek, kendine güvenme, iletişim becerileri, sosyal beceriler kazandırma konusunda bir çocuk ve ergen terapistinden yardım alabilirsiniz.


Etiketler
Bir yorum yaz