Anne Baba Tutumları

Her ebeveyn çocuğuna nasıl yaklaşacağı konusunda az ya da çok endişe duyar, bu çok normal bir süreçtir. Aslında tek bir doğru yol da yoktur. Bugünün çocuğunun yarının yetişkini olacağı bilinci ile çocuk yetiştirmek oldukça ciddi bir sorumluluktur. Çok okumalı, araştırmalı, dinlemeli ve kendi aile yapımıza uyanları cepte tutup kendimize özel yol haritası çıkartmak gerekmektedir. 

---

Bu konuda yazılan pek çok şey var dolayısı ile bu yazımda özet olarak dikkat edilmesi gereken temel hususlar konusunda yardımcı olmak istiyorum. Öncelikli amacımın da kendine güvenen, koşulsuzca sevildiğini ve kendini  mutlu hisseden bireylerin gelişimine destek olacak ortamı sağlamaya yardımcı olmaktır. 

Her ailenin dinamiği ve her anne babanın çocuğuna yaklaşımı farklıdır elbet ancak burada genel olarak bazı özellikleri ele alacağım. Anne baba tutumlarını otoriter, serbest, koruyucu, tutarsız ve demokratik anne baba tutumu olmak üzere 5 ana başlık halinde toplayabiliriz. 

Otoriter anne baba tutumu 

Maalesef birçok insan korku ve saygıyı karıştırabiliyor. Çok disiplinli ve otoriter olunmazsa çocuğun saygısız ve şımarık olmasından korkuluyor. Ancak çocuğun birçok olumsuz davranışının temel sebebi anne babanın tutarsız yaklaşımıdır. 
Sevgi gösterimiz sağlıklı bir şekilde yöneltildikten sonra hiç  bir sakınca yoktur aksine olumlu yanı oldukça fazladır. Yani çocuk bizim ona sevgimizi göstermemizden değil daha çok tutarsız davranışların sonucu olarak olumsuz ya da şımarık bir tavırları benimser.

Bu yaklaşıma yakın olan ailelerde;

• Ebeveynler koydukları kuralları çocukların sorgulamadan kabul etmesini ve bu kurallara itaat etmesini beklerler,
• Fikir alış verişine önem vermezler,
• Çocukların tercihlerine çoğunlukla saygı göstermezler,
• Kontrolcülerdir,
• Kuralları belirlerken çocukların gelişim dönemlerini ve isteklerini genellikle dikkate almazlar,
• Aile içi etkileşimlerinde yakınlık ve sıcaklık hakim değildir,
• Kuralların konulma sebebi ile ilgili açıklamada bulunmazlar,
• Kural ihlali yapıldığında genellikle sebep sonuç ilişkisi açıklanmadan ceza yöntemine başvururlar,
• Bu tutuma yakın olan ailelerde büyüyen çocuklarda sıklıkla korku hakimdir,
• Fiziksel ve sözel istismara sıkça rastlanmaktadır.

Bu şekilde büyüyen çocukların; 

• Ürkek,
• Duygularını ifade etmede zorluk yaşayan,
• Otoriteye boyun eğerken kendinden güçsüzlere karşı ise saldırgan, Şiddete ve saldırganlığa meyilli,
• Kişiler arası ilişkileri güçsüz olan,
• Kaygı düzeyi yüksek,
• Özgüven problemi yaşayan bireyler olmala ihtimalleri oldukça yüksektir.  

Serbest Anne Baba Tutumu 

Her şeyin fazlası zarardır mantığıyla bakacak olursak; evet, çocuk büyürken belli bir miktar disiplin olacak, elbet ki korunacaklar, yeri gelecek serbest kaldıkları ya da özgürlük alanlarının genişlediği zamanlar olacak. Burada bu dengeyi ayarlarken uç boyutlara gitmeden kural konacaksa abartmadan, çocuğu çok fazla zorlamayacak, gerçekten konulması gereken kurallar olmalıdır. Diğer taraftan da özgür hissettiği alanlar da illa ki olmalı ama bu ihmal boyutunda olmamalıdır.

Bu tutumu benimseyen ailelerde;

• Ebeveynler çocuklarına çok fazla özgürlük verirler,
• İhmale varacak olan bir tutum içerisinde olabilirler,
• Evdeki hakimiyet çocuktadır, genellikle her dediği yapılır,
• Belli bir rutin ya da düzen genellikle yoktur. Örneğin canı istediğinde yemek yer istemediğinde yemez, istediği zaman yatar, istedikleri zaman tv izleyip istedikleri zaman da sokağa çıkabilirler. 
• Genelde çocukların ihtiyaçlarının çok önemsenmediği ve ihtiyaçlarının dikkate alınmadığı bir aile ortamıdır.

Böyle bir tutumla yetişen çocuklar; 

• Genellikle her istedikleri yapıldığı için doyumsuzdurlar,
• Günün birinde istedikleri yapılmadığında hayal kırıklığına uğrayabilirler, Ev ortamında ve diğer ortamlardaki ilişkilerinde sosyal uyum noktasında zayıftırlar,
• Genellikle bencil,
• Daha çok dürtüsel hareket eden ve sabırsızdırlar.

Tutarsız Anne Baba Tutumu

Anne baba tutumları arasında en sağlıksız olan tutumların başında gelmektedir. 
Tahmin edilenin aksine çocuklar belli başlı kuralların olmasından mutluluk duyarlar. Onlar için uyulabilir kuralların ve belli rutinlerin olması hayatlarını kolaylaştırmaktadır. 
Çocuğun en çok ihtiyaç duyduğu ve çocuk eğitimindeki en önemli şeylerden biri de “tutarlılık”tır. Anne babanın hem kendi aralarında tutarlı olması hem de koydukları kurallar ve verdikleri tepkilerde tutarlı olması gerekmektedir. 
Bu tutumdaki ailelerde;

• Genellikle annenin ak dediğine baba kara, babanın ak dediğine anne kara demektedir. Bu şekilde tutarsız bir ortamda çocuk ne yapması gerektiğini şaşırmaktadır ve genellikle işine geldiği tarafın dediğini kabul etmektedir.
• Anne baba, bir gün kızdıkları bir şeye bir başka gün tepki vermeyebilirler. Bu da çocukta dengesizliğe sebep olur. Ne yaparsa olumsuz tepki görecek ya da görmeyecek kestiremez. Örneğin yemeğini yemeyi reddeden çocuğa anne ya da baba bir gün bağırıp ertesi gün tamam kalkabilirsin dediğinde çocuk ne yapacağını şaşırır.
• Kızılmama ihtimalini göz önüne alıp sürekli kural ihlali yapmayı ve sınırları test etmeyi deneyebilir.
• Genellikle onayladıkları davranışları net bir şekilde ifade etmezler bu da çocuğun zihninde bir karmaşaya sebebiyet verir.

Tutarsız anne baba tutumuna maruz kalarak büyüyen çocuklar ileride;

• Karar verme konusunda zorluk yaşayan,
• Hareketlerinde ve ilişkilerinde tutarsızlık hakim olan,
• Çabuk etkilenmeye ve sık karar değiştirmeye müsait olan,
• Kendine güvende sorun yaşayan,
• Genellikle şüpheci,
• Davranışları karşısında hangi tepki ile karşılaşacaklarını bilmedikleri için genellikle kaygı yaşayan bireyler haline gelmektedirler.

Demokratik Anne Baba Tutumu 

İdeal olan ve ihtiyaç duyulan anne baba tutumudur. Çocuk hem koşulsuz sevilmeye, sevildiğini hissetmeye hem de belirli kuralların konulmasına ihtiyaç duyar. 

Bu tutumu benimseyen aile ortamındaki ebeveynler; 

• Çocukla sıcak ve açık bir iletişim içerisindedirler,
• Kuralları çocukların gelişim dönemlerine göre belirlerler,
• Kuralların neden konulduğu ile ilgili bilgi verirler ve sebep sonuç ilişkisini çocuğa anlayabileceği şekilde anlatırlar,
• Katı kurallar koymazlar,
• Her çocuğun kendine has ve biricik olduğunu kabul ederler,
• Bazı kuralları koyarken çocukla iş birliği içinde olurlar,
• Çocuklarının kendilerini özgür bir şekilde ifade etmesine olanak tanırlar, Çocuklarına koşulsuz sevgiyi hissettirme konusunda başarılılardır ve sevgilerini yaptırım amacı olarak kullanmazlar,
• Kural ihlali olduğunda fiziksel ceza ya da sözel istismar uygulamazlar, Küçük yaştan itibaren çocuklarına yaşına uygun sorumluluk verirler ve çocuğu bir şey başarma konusunda yüreklendirirler,
• Odak noktalarını çocuğun yapamadıklarına değil onun başarılı olduğu yönlere tutarlar ancak gerektiği noktada da her zaman destek verirler, 
•  Çocuklarını olduğu gibi kabul ederler.

Böyle bir tutumla yetişen çocuklar; 

• Kendisi ile barışık,
• Çevreleri ile uyumlu,
• Diğer bireyler ile işbirliğine daha yatkın,
• Sorumluluk bilincinde olan,
• Uyumlu,
• Üretken,
• Sevecen ve olumlu ilişkiler kurabilen,
• Doyumlu birer yetişkin olma yolunda ilerlemektedirler.

Anne Baba Tutumları Üzerinde Etkili Olan Faktörler?

Etiketler

• Demokratikannebabatutumu
• Serbestannebabatutumu
• Tutarsızannebabatutumu
• Annebabatutumları
• Otoriterannebabatutumu
• Koruyucuannebabatutumu
• Annebabatutumuüzerindeetkiliolanfaktörler